نماز صبح:

انسان مسلمان در صبح برای نماز صبح بیدار می شود درحالیکه دربرابر سه تحول مهم قرار دارد:

ü     دریافت نور در زمان آن که فعالیت غده صنوبری را کاهش می دهد، و میلاتونین را کم می کند و عملیات دیگر مرتبط با نور را فعال می سازد.

ü     پایان کنترل دستگاه عصبی (ناخوشایند) که شب ها باعث آرامش می شود و شروع دستگاه عصبی (خوشایند) که روزها باعث فعالیت می شود.

ü     آمادگی برای استفاده از نیرویی که افزایش کورتیزن در صبح آن را ایجاد می کند، و این افزایش خود به خود صورت می گیرد و به خاطر بلند شدن ازخواب و پایین آمدن از تخت نیست همچنانکه هورمون سیرنونین و اندرفین در خون نیز افزایش می یابد.

نماز ظهر:

انسان مسلمان هنگام نماز ظهر در معرض سه تحول مهم قرار دارد:

ü     در اثر افزایش نخست هرمون ادرینالین در پایان صبح خود را با نماز آرام می کند

ü     از لحاظ جنسی خود را آرام می کند چرا که تستوستیرون در ظهر به اوج خود می رسد.

ü     ساعت بیولوژیک از بدن می خواهد که اگر وعده غذایی سریعی نخورد نیروی بیشتری برای آن فراهم کند که نماز باعث آرام کردن و کاهش تشنج حاصل از گرسنگی می شود.

نماز عصر:

تأکید زیادی بر ادای این نماز وجود دارد زیرا آن مرتبط با دومین زمان اوج ادرینالین می باشد که فعالیت ملموس چندین عضو از جمله فعالیت قلب را به دنبال دارد و بیشتر افزایش فشار قلب بیماران قلبی مستقیما در این زمان صورت می گیرد که نشان دهنده ی فشاری است که این عضو مهم در این زمان باآن روبروست. و جالب آن است که بیشتر فشار قلب کودکان تازه متولد شده نیز در همین زمان صورت می گیرد و معمولا اوج مرگ کودکان تازه تولد در ساعت 2 بعداز ظهر می باشد و بیشتر افزایش فشار قلب آنان بین ساعت 2 تا 4 بعداز ظهر می باشد. و اینها نشان دهنده سخت بودن این زمان برای جسم انسان به طور کلی و قلب به طور خاص می باشد.

بیشتر مشکلات اطفال مشکلات قلبی تنفسی می باشد و حتی در بزرگسالان نیز همینگونه می باشد چراکه بدن آنها در این زمان سختی زیادی را متحمل می شود و آن با افزایش ببتید ویژه به حوادث و فاجعه های مخوفی منجر می گردد .

و نماز عصر انسان را از کارهایش در این زمان باز می دارد و به منظور پرهیز از این پیامدها مانع مشغول شدن انسان به کار دیگری می گردد.

نماز مغرب:

این زمان تغییر و تحول از نور به تاریکی است که عکس آن چیزی است که در زمان نماز صبح صورت می گیرد بنابراین به خاطر شروع تاریکی ترشح میلاتونین افزایش می یابد که باعث می گردد انسان احساس خواب آلودگی و کسالت کند و در مقابل سیروتین ، کورتیزون و اندروفین کاهش می یابد.

نماز عشاء:

در زمان انتقال از فعالیت به استراحت و برعکس زمان نماز صبح می باشد. و زمانی ثابت برای انتقال جسم از کنترل دستگاه عصبی خوشایند به دستگاه عصبی ناخوشایند می باشد. و شاید این سرّ تأخیر این نماز تا کمی قبل از خواب می باشد تا تمام کارها تمام شده باشد و بعد از آن مستقیما خواب صورت گیرد.

در این زمان حرارت بدن و ضربات قلب کاهش می یابد و هرمون های خون بالا می رود.

 قابل توجه این است که این زمان نماز های پنجگانه با تحولات بیولوژیک مهم جسم منطبق است  که با گذر زمان نمازهای پنجگانه انعکاسات شرطی شده مؤثری را به جای می گذارد که می توانیم توقع داشته باشیم هر روز صبح، نماز صبح به نوبه خود علامتی باشد برای شروع فعالیتی و ثبات داشتن بر یک رژیم و برنامه ی منظم روزانه ی دارای بخش های ثابت به همراه یک عامل صوتی (اذان) آن گونه که در نماز صورت می گیرد باعث می شود بدن انسان در یک هماهنگی بسیار زیاد با محیط خارج حرکت کند و به دنبال آن هماهنگی و انسجام تام بین موارد زیر صورت گیرد:

ü     زمان های بیولوژیک داخل بدن

ü     زمان های مؤثرهای محیطی خارج از بدن مانند چرخه نور و تاریکی

ü     زمان های شرعی با ادای نمازهای پنجگانه در زمان آن

« منزهی تو پروردگارمان و شهادت می دهیم که پروردگاری جز تو نیست و به درگاه تو توبه می کنیم.»

مطالبی كه در رابطه با فواید علمی نماز گفته می شود، فقط بعد كوچكی از ابعاد متعدد نماز است. پرداختن به فواید دنیوی نماز، نباید ما را از توجه به دریاهای نور و معنویت نماز غافل كند.

این مطالب فقط تاییدات علمی هستند و نباید حكایت ما مثل گروهی شود كه نماز را نوعی ورزش سوئیسی تعبیر كردند و دلشان خوش بود كه فلسفه نماز را می دانند.

حقیقت نماز در باطن و روح او نهفته است. ولی این باطن باید در یك ظاهر و قالبی كه تعیین شده تحقق پیدا كند . وقتی ظاهر نماز با روح و باطن آن آمیخته شود تاثیر خود را می گذارد.

تاثیر نماز بر بهداشت خواب

خواب از دو مرحله خواب عمیق و خواب رِم تشكیل شده است كه به طور یك در میان در طی شب حاصل می شوند.

پس از آنكه حدود 45 دقیقه از خواب رفتن انسان گذشت، مرحله رِم آغاز می شود و برای مدت كوتاهی ( حدود 10 تا 15 دقیقه ) ادامه می یابد.

در طول مرحله رِم، به طرز اسرار آمیزی تمام عظلات اسكلتی بدن از كار می افتد و شخص كاملا بی حركت می شود. و نوار مغزی شخص به جای حالت خواب، حالت بیداری كامل را نشان می دهد، طوری كه در این حالت مغز از فعالیت بالایی برخوردار است.

در طی مرحله ی رِم، درجه حرارت بدن و ضربان قلب به طور غیر منتظره ای بالا می رود و حركات سریع در چشم های فرد دیده می شود كه علت نامگذاری این مرحله نیز می باشد. ( مرحله حركت سریع چشم ) اگر شخص را در این حالت بیدار كنیم، ادعا می كند كه در حال دیدن خواب بوده.

مرحله رِم پس از 10 تا 15 دقیقه متوقف می شود و پس از آن در طول خواب و به طور دوره ای و منظم تكرار می شود. با این وجود كل دوران رِم در طول یك خواب 8 ساعتی در اشخاص طبیعی، 90 دقیقه خواهد بود و قسمت اعظم آن در ساعات نزدیك به صبح به وقوع می پیوندد. امروزه دانش پزشكی به اثبات رسانده كه یكی از علائم مهم در بیماری افسردگی، افزایش مدت خواب رِمنسبت به میزان طبیعی است، طوری كه شخص افسرده بیشتر از سایر اشخاص خواب می بیند. یعنی زمان بیشتری را در مرحله رِم به سر می برد.

زمان نماز صبح كه در قرآن تاكیید زیادی به آن شده است، به گونه ای قرار گرفته است كه سبب كاهش قابل ملاحظه میزان خواب رِم در اشخاص می شود. چون دقیقا در زمانی قرار گرفته است كه خواب رِم بیشتر اتفاق می افتد.

تاثیر نماز بر بیماری آسم

در ایجاد بیماری آسم سه عامل نقش بسزایی دارند:

1- میكروبهایی كه وارد دستگاه تنفسی انسان می شوند.

2- عوامل حساسیت زا، از جمله گرد و غبار، گرده گلها و ...

3- مسائل روانی از جمله اضطراب، عصبانیت، غم و شادی ...

ز دیدگاه دیگر تاثیر تلقین در آسم است كه باعث تسكین حمله های آسم می شود. برای نمونه پزشك مبتلا به آسمی، شب هنگام دچار حمله می شود. كلید برق را پیدا نمی كند و با وسیله ای پنجره را می شكند و چند نفس عمیق می كشد. حال پزشك بهبود می یابد و به رخت خواب باز می گردد. ولی وقتی صبح از جواب بیدار می شود مشاهده می كند كه به جای شیشه پنجره، آینه را شكسته است.

می توان نتیجه گرفت كه چنانچه بیماران احساس امنیت روانی داشته باشند، قدم بزرگی در تسكین بیماری آنها برداشته می شود. تاثیر تنش زدایی نماز به خاطر احساس روانی عمیقی است كه در اثر آن حاصل می شود و بدین ترتیب ثبب كاهش حمله های آسم می گردد. همچنین میكروبها كه خود یكی از عوامل بر انگیزنده آسم می باشند، به وسیله شستشوی مجرای تنفسی در ضو تا حدی قابل كنترل است.

شستن دهان و بینی با آب درهنگام وضو، ثوا ب زیادی دارد. چون باعث می شود هوای بهتر و بیشترو تمیزتری به مغز، خون و بافتهای بدن برسد كه باعث تقویت بینایی، بویایی، شنوایی و تقویت حافظه می گردد.

تمركزوسلامتی یافتن

مستحب است قبل از وضو هفت مرتبه ذكر لا اله الا الله گفته شود. تكرار سبب تمركز می شود. در یوگا هم با تكرار حركات باعث افزایش تمركز می شویم.

همچنین گفته شده كه اگر هنگام ریختن آب صلوات بفرستید، بلا از آن عضو بدن رفع می شود. دلیل آن تلقین است. چون وقتی این جمله را می خوانیم تمام فكرمان سلامتی اعضای بدنمان می باشد، و همین امر باعث سلامتی و نشاط عضوهای بدنمان می شود.

وضو و معالجه بیماری ها

وضو سبب رفع بسیاری از بیماریها می شود. دلیلش اثر آب سردبر روی نقاط حساس بدن در قسمتهایی است كه وضو می گیریم. جالب این است كه در دین اسلام نقاط طب سوزنی مخصوصا در وضو رعایت شده است.

برای مثال، آقایان باید آب را از پشت آرنج بریزند. ولی خانمها باید آب را از قسمت تای دست بریزند. چونكه نقاط طب سوزنی در آقایان و خانها در بعضی از نقاط فرق می كند.

این را هم بدانید كه با تحریك نقاط طب سوزنی بوسیله آب سرد وضو، خط سیر چهارده نصف النهار را تحریك می كنیم و باعث سرحالی، شادابی، تسكین دردها، نیروی جسمانی وروحی و معالجه بسیاری از بیماریها می گردد.

و همچنین تمامی اعضاء داخلی بدن را تقویت می كند.از جمله: ریه ها، روده بزرگ، معده، قلب، كلیه ها، كبد و...

ایجاد نیرو و نشاط با وضو

در احادیث آمده كه بعد از وضو، بدن را با چیزی خشك نكنیم وبگذاریم خودش خشك شود. دلیل آن اینست كه بدن در برابر سرمائی كه حس می كند، خود به خود درجه حرارت آن بالا می رود تا بدن را خشك كند، كه همین تحریكات حرارتی باعث باز شدن منافذ زیرپوست می شودو اكسیژن بیشتری به بافتهای پوست و مقداری هم عظلات زیر پوست می رسد و باعث نیرو و نشاط می گردد.

رابطه نماز با میدان مغناطیسی و بارهای الكتریكی

هارولد بور از دانشگاه بیل برای اولین بار با انجام یك آزمایش ساده به وجود میدان مغناطیسی در اطراف موجود زنده پی برد و بعد متوجه شد كه این میدان در بدن انسان نیز وجود دارد.

تشكیل میدان مغناطیسی بدن:

همانطور كه می دانید، در بدن ما میلیونها عصب وجود دارد كه كار انتقال پیام در بدن ما بوسیله تحریك الكتریكی این عصبها صورت می گیرد. در اثر شارش بار در اطراف آنها، در بدن ما یك میدان تشكیل می شود و میدان بدن ما در اثر فعالیت همزمان میلیونها عصب به وجود می آید.

امواج مغزی:

دستگاه موج نگارمغز چهار نوع منحنی ازامواج مغزی را ارائه می دهد كه عبارتند از: آلفا، بتا، دلتا و تتا.

ریتمهای دلتا كندترین امواج مغزی با تناوب 1 تا 3 دور در ثانیه بوده و اغلب در خواب عمیق ظاهر می شوند. ریتمهای تتا كه دارای تناوب 4 تا 7 دور در ثانیه می باشند و به خلق و خوی بستگی دارند. ریتمهای آلفا كه دارای تناوب 8 تا 12دور در ثانیه می باشد و در اوقات تفكر، تامل آزاد رخ داده و در صورت تمركز حواس قطع می شوند. و بالاخره ریتمهای بتا با تناوب 13 تا 22 دور در ثانیه، ظاهرا منحصر به نواحی جلویی مغز، یعنی جایی كه فعالیتهای پیچیده مغز رخ می دهد می باشند.

میدان مغناطیسی بدن و امواج مغزی در معرض خطر:

حتما تا به حال درباره خطرات گوشیهای موبایل یا زندگی در نزدیكی نیروگاه های برق چیزهایی شنیده اید. بنابر تحقیقات پرفسورلای، امواج مغناطیسی خارجی كه از نیروگاه های برق یا وسایل برقی مثل سشوارو ... ساتع می شود، به DNA سلولهای مغزی آسیب می رساند و قابلیت ترمیم را در آنها از بین می برد. میدانهای مغناطیسی خارجی علاوه بر آسیب به DNA مغز اثر منفی دیگری به بدن دارند. این میدانها باعث اختلال در میدان مغناطیسی طبیعی بدن می شوند.

همانطور كه می دانید نزدیك به 70% از بدن ما را آب فرا گرفته است و مولكولهای آب به صورت دو قطبی هستند و زمانی كه ما در معرض یك میدان مغناطیسی خارجی قرار می گیریم، این مولكولها در جهت آن میدان قرار می گیرند و این پدیده باعث می شود، نظم میدان مغناطیسی ما به هم بریزد.

علاوه بر عوامل خارجی یكسری عوامل داخلی نیز وجود دارند كه باعث می شوند اختلال در میدان بدن ایجاد شود. مهمترین آنها بارهای الكتریكی هستند كه هنگام شارش بار در عصب، در اطراف آن به وجود می آیند و به صورت الكتریسته ساكن در بافتهای بدن ذخیره می شوند و میدانی كه در اطراف این بارها به وجود می آیند در میدان بدن ایجاد خلل می كنند. این بارها به خصوص در نقاطی كه تراكم اعصاب بیشتر است ذخیره می شوند و به دلیل این كه هم تراكم زیادی دارند و هم در نزدیكی عصبهای بیشتر و مهمتری قرار دارند، برای بدن به شدت مضر هستند. از جمله این نقاط ناحیه سر، دستها و قسمت مچ پا به پایین است.

در بین این سه قسمت، سر اهمیت ویژه ای دارد. چون بارهای ذخیره شده در آن علاوه بر ایجاد خلل در میدان مغناطیسی بدن، باعث اغتشاش در امواج مغزی نیز می شوند.

به ظاهر ما روزانه تنها دقایقی را در معرض میدان مغناطیسی هستیم. مثل موبایل، سشوار و... اما در طول دوران زندگی خود در معرض میدان مغناطیسی بسیار قوی هستیم وآن میدان مغناطیسی زمین است.

نماز و میدان مغناطیسی:

آنگونه كه از تصاویر به دست آمده از میدان مغناطیسی زمین پیداست، به طور شگفت انگیزی اگر انسان در هر نقطه ای از زمین رو به قبله بایستد، میدان مغناطیسی بدنش بر میدان مغناطیسی زمین منطبق می گردد و در مدتی كه در نماز است میدان بدنش منظم می شود.

نماز وبارهای الكتریكی:

همان طور كه قبلا اشاره شد، بارهای زائدی كه در اثر تحریكات الكتریكی اعصاب به وجود می آیند هم شبیه میدان بدن بر امواج مغزی اثر سوء دارند. این اثرات در نواحی كه اعصاب در آن تحرك بیشتری دارند، خطرات جدیتری ایجاد می كنند. و باید هر چه سریعتر از آن نواحی دور شوند.

به طرز حیرت آوری می بینیم كه این نواحی، دقیقا نواحی هستند كه در وضو شسته می شوند( سر، دست، مچ پا به پایین) و بنابر تحقیقات صورت گرفته، بهترین راه دفع این بارهای زائد، استفاده از یك ماده رساناست. سریعترین و ارزانترین و بی ضررترین ماده برای این كار، آب است. جالب این جاست كه آب هر چه خالص تر باشد، سریعتر بارهای ساكن را از بدن ما به اطراف گسیل می دهد و هیچ مایعی مثل آب خالصی كه در وضو به انسانها سفارش شده این اثر را ندارد.

نماز و امواج مغزی:

با دفع بارهای زائد بدن در وضو، امواج مغزی در ایده آل ترین حالت قرار می گیرند. علاوه بر آن حالت تمركزی كه در هنگام نماز در انسان به وجود می آید، تشعشع امواج آنها را به اندازه قابل توجهی بالا می برد و توانایی مغز را در تولید این امواج بالا می برد.

حالات نماز

1- ایستادن در نماز:

ایستادن در نماز، باعث تقویت حالت تعادلی بدن شده و قسمت مركزی مخچه كه محل كنترل اعمال و حركات ارادی است را تقویت می كند. این عمل باعث می شود تا فرد با صرف كمترین نیرو و انرژی به انجام صحیح حركات بعدی بپردازد.

نماز قسمت فوقانی بدن را پرورش داده و ستون مهره ها را تقویت كرده و آن را در حالت مستقسم نگاه می دارد.

وقتی چشمها در حالت نماز ثابت می ماند، جریان فكر هم خود به خود آرام شده و در نتیجه تمركز فكر افزایش می یابد. ثابت ماندن چشم باعث بهبود ضعف و نواقصی چون نزدیك بینی می شود و به لحاظ روانی باعث افزایش مقاومت عصبی فرد شده و بی خوابی و افكار نا آرام را از انسان دور می كند.

2- ركوع در نماز:

تقویت ماهیچه های شكم، حفظ سلامت دستگاه گوارش و رفع یبویت مزمن، سوء هاضمه و بی اشتهایی از خواص ركوع در نماز است.

كارشناسان می گویند در حالت ركوع ماهیچه های اطراف ستون مهره ها منبسط می شود كه در تعادل و آرام كردن سمپاتیك موثر است.

مدت زمان خواندن ذكر ركوع نیز باعث تقویت عظلات صورت، گردن، ساق پا و رانها می شود و به این ترتیب به جریان خون در قسمتهای مختلف بدن سرعت می بخشد. تنظیم متابولیسم بدن، فراهم نمودن زمینه از بین رفتن اكثر بیماریها از بدن، كمك به افزایش حالت استواری و استحكام مغز از دیگر خواص ركوع در نماز است.

3- سجده در نماز:

سجده، ستون مهره های بدن را تقویت كرده و درد های سیاتیك را آرام می كند. سجده علاوه بر از بین بردن یبوست و سوء هاضمه، پرده دیافراگم را تقویت كرده و به دفع مواد زاید بدن به دلیل فشرده شدن منطقه شكمی كمك می كند.

سجده همچنین باعث افزایش جریان خون در سر شده، كه این امر با تغذیه غدد باعث حفظ شادابی، زیبایی و طزاوت پوست می شود.

حالات سجده به واسطه باز كردن مهره ها از یكدیگر، باعث كشیده شدن اعصابیكه قسمتهای مختلف بدن را به مغز وصل می كند شده و این اعصاب را در یك حالت تعادلی قرار می دهد كه این امر برای سلامت انسان بسیار حائز اهمیت است.

اگر فاصله مهر از نمازگزار به اندازه حدودا یك وجب جلوتر از حالت معمولی باشد، كشش بیشتری در كمر حس می شود كه باعث مداوای كسانی كه دیسك و یا ناراحتی كمر دارند می شود. و اگر كسی كه سالم است این كار را انجام دهد، هیچ گاه دچار دیسك و ناراحتی كمر نمی شود.

سجده باعث آسودگی و آرامش در فرد شده و عصبانیت را تسكین می دهد. سجده قدرت درك و فهم را زیاد می كند. دلیلش این است كه در سجده به پیشانی ما فشار می آید و باعث می شود كه كاملا روی پیشانی متمركز شویم ( اگر در این حالت به نوك بینی مان نگاه كنیم، خود به خود به پیشانی فشار می آید ) و این امر اگر با دقت و تمركز زیاد صورت گیرد، بعد از مدت طولانی سبب بیداری چشم بصیرت شخص می گردد.

در علوم ماوراءالطبیعه به این چشم، چشم سوم گویند كه بین دو ابرو و چشم واقع شده است. در علوم یوگا نیز به چاكرای "آجنا" معروف است.هدف یك یوگی مشتعل كردن انرژی روحانی در چاكراها بلاخص چاكرای آجناست. كه بتواند بدون دو چشم طبیعی ببیند.

4- نشستن بعد از نماز:

استحكام بخشیدن و تقویت عظلات پاها و رانها، كمك به نفخ معده و روده، بهبود فتق و... از خواص نشستن بعد از نماز است.

سخن آخر

در پایان باید بگویم كه نماز فلسفه ی خاص خود را دارد كه معراج مومن و مایه ی قرب به حق است و آن را باید فقط برای خداوند متعال خواند و نه به انگیزه فواید و آثاری از این دست. ولی آگاهی از این دست نظرات علمی نیز می تواند برای برخی مفید باشد.

خلاصه

در این مقاله ابتدا تاثیر نماز بر بهداشت خواب بررسی شده است. نماز صبح به دلیل زمان آن سبب کاهش مدت خواب رم شده و افسردگی را کاهش می دهد.

نماز با ایجاد احساس آرامش ، بر بیماری آسم غلبه می کند ووضو سپس ایجاد نیرو و نشاط و جلوگیری از بیماریها وضو می شود.همچنین می توان با نماز بر اثرات منفی بارهای الکتریکی غلبه کرده و بدن را به حالت تعادل رساند. وضو نیز با دفع الکتریسیته ساکن از بدن به تعادل در میدان مغناطیسی الکتریکی کمک می کند.