کاش من یک بچه آهو می شدم
می دویدم روز و شب در دشتها
توی کوه و دشت و صحرا روز و شب
می دویدم تا که می دیدم تو را 

کاش روزی می نشستی پیش من 
می کشیدی دست خود را بر سرم
شاد می کردی مرا با خنده ات
دوست بودی با من و با خواهرم

چونکه روزی مادر م می گفت تو 
دوست با یک بچه آهو بوده ای
خوش به حال بچه آهویی که تو 
توی صحرا ضامن او بوده ای

پس بیا من بچه آهو می شوم 
بچه آهویی که تنها مانده است
بچه آهویی که تنها و غریب
در میان دشت و صحرا مانده است

روز و شب در انتظارم پس بیا
دوست شو با من مرا هم ناز کن
بند غم را از دو پای کوچکم
با دو دست مهربانت باز کن

زائري بارانی ام آقا به دادم میرسی؟ 
بی پناهم خسته ام تنها بدادم میرسی؟ 
گرچه آهو نیستم اما پر از دلتنگیم ضامن چشمان آهوها بدادم میرسی؟ 
من دخیل التماسم را به چشمت بسته ام هشتمین دردانه زهرا بدادم میرسی؟ 

اى راهب كليسا كمتر بزن به ناقوس

خاموش كن صدا را نقاره ميزند طوس

آيا مسيح ايران كم داده مرده را جان

بردار جان خود را با ما بيا به پابوس

آنجا كه خادمينش از روى زائرينش

گرد سفر بگيرند با بال ناز طاووس 

من که کبوتر دلم،انس گرفته با رضا،
میشنوم ز قدسیان زمزمه ی رضا رضا...

می شود دل به امید تو تمنا نکند
روح برگشته به ایوان تو غوغا نکند
بعد چندی که میسر نشده دیدارت
چشم در صحن تو و سیر تماشا نکند

دلبری دارم که از صاحب دلان دل می برد
غمزه ای مشکل گشا دارد که مشکل می برد
گر نقاب از چهره گیرد آن نگار نازنین
پرتو رخساره اش دلهای مایل می برد

+++++++++

گویند زیارت تو حج فقراست؛ بر گنبد و بارگاهت از دور سلام، آقا مگذار ما را در این هیاهو، تنها و غریب و سربه زانو، آقا ای کاش ضمانت دلم را بکنی تکرار قشنگ ضمانت بچه آهو، آقا زائری بارانی‌ام، به دادم می‌رسی؟ بی‌پناهم، خسته‌ام، تنها، به دادم می رسی؟ گر چه آهو نیستم، اما پر از دلتنگیم، ضامن چشمان آهوها به دادم می رسی؟ من دخیل التماسم را به چشمت بسته‌ام هشتمین دردانه زهرا، به دادم می‌رسی؟ 

یازدهم ذی القعده مصادف است با سالروز ولادت شمس الشموس پادشاه ایران زمین آقا امام رضا (ع).

زندگی‌نامه امام رضا (ع):

هشتمین پیشوای شیعیان امام علی بن موسی الرضا (ع) در مدینه دیده به جهان گشود، همسران این امام بزرگوار سبیکه یا خیزران، مادر امام محمد تقی (ع)، ام حبیبه (دختر مأمون) و چند ام ولد و فرزندان این حضرت امام محمد تقی (ع) که پس از شهادت پدرش، در سن هفت سالگی به امامت رسید. علمای شیعه ایشان را تنها فرزند امام رضا (ع) دانسته‏‌اند؛ اما در برخی منابع، فرزندان دیگری نیز برای آن حضرت ذکر شده است که عبارتند از: ابو محمد حسن، جعفر، ابراهیم، حسن، عایشه و فاطمه.

لقبها و کنیه‌های امام رضا(ع):

کنیه‌های این امام بزرگوار ابوالحسن و ابوعلی و لقب‌هایش رضا، صابر، زکی، ولی، فاضل، وفی، صدیق، رضی، سراج الله، نورالهدی، قرة عین المؤمنین، مکیدة الملحدین، کفوالملک، کافی الخلق، رب السریر، و رئاب التدبیر و مشهورترین لقب آن حضرت «رضا» است و علت گرفتن این لقب به این دلیل است که گفته اند: «او از آن روی رضا خوانده شد که در آسمان خوشایند و در زمین مورد خشنودی پیامبران خدا و امامان پس از او بود. همچنین گفته شده: از آن روی که همگان، خواه مخالفان و خواه همراهان به او خشنود بودند. سرانجام، گفته شده است: از آن روی او رضا خوانده اند که مأمون به او خشنود شد.»

اوضاع سیاسی:

مدت امامت امام هشتم در حدود بیست سال بود که می‌توان آن را به سه بخش جداگانه تقسیم کرد:

- ده سال اول امامت آن حضرت، که همزمان بود با زمامداری هارون.

- پنج سال بعد از‌ آن که مقارن با خلافت امین بود.

- پنج سال آخر امامت آن بزرگوار که مصادف با خلافت مأمون و تسلط او بر قلمرو اسلامی آن روز بود.

مناظرات:

به دستور مامون علی ابن موسی مناظراتی در مجلس مامون برگزار می‌کرد. در یکی از این مناظرات علی ابن موسی با دانشمندان ادیان دیگر از جمله زرتشتی (هربذه اکبر)، یهودی (راس الجالوت)، مسیحی (جاثلیق) و صائبی (عمران) به مباحثه پرداخت و هر کدام را با استفاده از کتاب و عقاید مورد قبول آن شخص مغلوب کرد. در پایان مناظره عمران اسلام آورد و از طرف علی ابن موسی سرپرست صدقات بلخ قرار گرفت.

تالیفات علی بن موسی رضا:

از علی بن موسی رضا برخی تألیفات یاد شده که علمای شیعه از آنها به اجمال و تفصیل یاد کرده‌اند، اما مؤلفات وی، به تفضیل، عبارت‌اند از: آنچه به محمد بن سنان در پاسخ پرسش‌های وی در خصوص علل احکام شرعی نوشته‌ است.

عللی که فضل بن شاذان گوید آنها را از علی بن موسی رضا، یکی پس از دیگری، شنیده و جمع آوری کرده‌است و به علی بن محمد بن قتیبه نیشابوری اجازه روایت آن‌ها را از وی از علی بن موسی رضا داده‌است.

سه رساله که برای مأمون عباسی درباره اسلام و دستورهای دینی نوشته‌است. این سه رساله را صدوق در عیون اخبار الرضا با اسناد متصل ذکر کرده‌ است.

مختصری از رویدادهای مهم:

زندانی و مسموم شدن امام‏ کاظم(ع)، پدر امام‏رضا (ع)، به ‏دستور هارون‏‌الرشید.

وادار کردن امام رضا (ع)، توسط مأمون برای پذیرش ولایت‏عهدی.

پذیرفتن امام رضا (ع)، ولایت‏عهدیِ مأمون را مشروط بر عدم دخالت در امور کشورداری در سال 201 هجری.

ضرب سکه به‏ نام امام‏ رضا (ع) و خواندن خطبه به‏نام آن‏ حضرت در منابر و محافل، و بزرگ آوازه نمودن مقام ایشان در شهرهای مختلف اسلامی به‏ دستور مأمون.

مختصری از کلمات حکمت‌آمیز امام:

امام فرمودند: "دوست هر کس عقل اوست و دشمن هر کس جهل و نادانی و حماقت است."

"علم و دانش همانند گنجی می‌ماند که کلید آن سؤال است، پس بپرسید. خداوند شما را رحمت کند زیرا در این امر چهار طایفه دارای اجر می‌باشند: 1- سؤال کننده 2- آموزنده 3- شنونده 4- پاسخ دهنده."

"مهرورزی و دوستی با مردم نصف عقل است."

"چیزی نیست که چشمانت آنرا بنگرد مگر آنکه در آن پند و اندرزی است."

"نظافت و پاکیزگی از اخلاق پیامبران است."

"فروتنی آن است که به مردم چیزی را عطا کنی که دوست‌داری به تو عطا شود."

منابع:

اصول کافی جلد 6

منتهی الاامال

عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۱۵۴-۱۷۸. اخبار و آثار حضرت امام رضا (ع) بحار الانوار، ج ۴۹

++++

بارگاه نورانی حضرت امام رضا(ع) در مشهد، سالهاست که پذیرای زایران هشتمین امام شیعیان است. حرم مطهری که هرسال در روزهای مختلف، حجم عظیمی از زایران ایرانی و شیعیان سایر کشورها را در خود جای می دهد. در این بارگاه نورانی، مثل بقیه زیارتگاهها وسایل مختلفی برای استفاده خادمان و کارکنان وجود دارد. اما بعضی از این وسایل، منحصر به بارگاه نورانی امام رضا(ع) است و به قولی، «اختصاصی» همین جاست. این گزارش، شما را با بعضی از این ابزار و وسایل آشنا می کند. چیزهایی که فقط می شود در حرم مطهر امام رضا(ع) دید:

ابزار نقاره زنی

چهار نوع طبل و كرنا و لوازم متعلق به آن، از جمله ابزاری است که در اتاق مخصوص نقاره زنی حرم مطهر نگهداری می شود. طبل ها از كاسه هاي بزرگ و كوچك مسي و چدني است كه پوست دباغي شده بر روي آن كشيده شده و با دو چوب ساده به طول تقريبي بيست سانتي‌متر نواخته مي شوند و كرناها سازهاي بادي به طول تقريبي 100 تا 120 سانتي‌متر است كه از جنس مس يا برنج ساخته شده و آب كُرم داده شده اند. طبل ها و كرناها در مشهد ساخته مي شوند.
 

 
دوشاخه كفشداري نقره

این دوشاخه کفشداری قدیمی که الان در موزه مرکزی آستان قدس نگهداری می شود، 202 سانتي‌متر طول و 6 سانتی متر عرض دارد.اين اثر از ميراث آستان قدس رضوي است كه در حرم مطهر و در بخش كفشداري استفاده مي‌شده است. اين دوشاخه از جنس نقره بوده و دو كفش نقره‌اي نيز به دو شاخه‌ي آن آويزان است. جنس دسته‌ي اين دوشاخه از چوب است كه ورقه‌هايي از جنس نقره روي آن كار شده و دو شاخه‌ي فولادي نيز به سر چوب متصل شده است. در يكي از ورقه‌ها به خط شكسته نستعليق كتيبه‌ي «...عهد توليت جليله ميرزا...» حك شده است كه به دليل ناقص بودنش احتمال مي‌رود كه اين تكه از ورقه‌ي فلزي از جايي كنده شده و به اين قسمت متصل شده است.

دوشاخه ي متصل شده به اين دسته‌ي چوبي با دسته‌اي كوتاه و به‌وسيله‌ي فشار و چكش‌كاري اتصال يافته است. كفش‌هاي آويزان به اين دوشاخه درويشي‌مانند، نقره‌اي و با تزئين‌هاي اسليمي و كنده‌كاري شده‌اند. اندازه‌ي اين كفش‌ها8×3 سانتي‌متر است.

جاروي پر طاووس

این جارو همان طور که از نامش پیداست، با پرهای طاووس  ساخته شده است. این جارو 102/5 سانتیمتر طول دارد. یعنی دقیقا به اندازه واقعی پر طاووس. عرض‌ دهانه‌‌ي بالای جارو هم 13 سانتیمتر است.

این جارو را  زنی به نام «حاجیه نواب والده سالار» در سال 1263 هجری قمری یعنی نزدیک به 170 سال پیش وقف حرم مطهر امام رضا (ع) کرده بود.دسته‌ي اين جاروي پرطاووس با دسته‌پوش مرواريددوزي شده‌اي پوشانده شده است. تعداد پرهاي طاووس به كار رفته در اين جارو در حال حاضر 90 پر است ولي تعداد پرهاي اوليه 100 پر بوده است. تزيينات پارچه‌ي دسته‌پوش از جنس مخمل قهوه‌اي تيره، ابريشمي‌ و به شكل ذوزنقه است. ساق بزرگ ذوزنقه محل نگهداري پرهاست و ساق كوچك‌تر داخل دسته‌ي طلا قرار دارد. جنس مواد رودوزي بيشتر از مرواريد اصل بحريني در سه اندازه‌ي مختلف است .

این جارو الان در موزه مرکزی آستان قدس نگهداری می شود.
 

 

دست نقره

بالای ضریح مطهر امام رضا(ع) سالها محل قرارگرفتن این دست نقره ای بود.اثری که مربوط به اواخر دوره قاجار یا اوایل دوره پهلوی است و حالا از ميراث آستان قدس رضوي  محسوب می شود. شيوه‌ي ساخت آن ريخته‌گري است. دست نقره براي جمع‌آوري نذورات بالاي ضريح مطهر استفاده مي‌شده است. يك پنجه‌ي پنج انگشتي اجزاء اين دست را تشكيل داده است كه انگشت‌ها از محل بندها به داخل كمي جمع شده‌اند.

دست به‌وسيله‌ي فلزي زائد كه قسمت بالاي آن باريك‌تر و انتهايش برجسته و طوق‌مانند است به دسته‌اي فلزي مخروطي شكل جوشكاري شده است. به انتهاي اين دسته يك چوب بلند داخل مي‌شده و به‌وسيله‌ي اين دسته نذورات روی ضريح جمع‌آوري مي‌شده است.