سه نما:

براي شناخت كامل يك حجم بايد سه نمای آنرا داشته باشیم (مشخصات کامل اندازه، حجم، ارتفاع، ضخامت).

سه نماه= 1- نمای جلو (نمای مقابل) 2- نمای سر (نمای بالا) 3- نمای پهلو (جانبی).

نمای جلو:

نمای اصلی یک حجم.

نمای پهلو یا جانبی:

چنانچه حجم را در حالی که نمای جلوی آن دیده میشود 90 درجه بگردانیم نمای سمت چپ حجم را خواهیم دید که این نما ارتفاع، ضخامت مکعب مستطیل را به ما نشان میدهد.

نمای سر (بالا – افقی)

چنانچه مکعب مستطیل را در حالی که نمای جلوی آن دیده میشود 90 درجه به سمت پائین بچرخانیم نمای بالای آن دیده میشود که این نما نیز عرض و ضخامت حجم را نشان میدهد ( بنابراین با ترسیم سه نما اندازه اصلی یک حجم بدست می آید).

پرسپکتیو

خصوصیات هر پرسپکتیو:

1- فاصله                           2- زاویه دین              3- ارتفاع ناظر

سه بعدی

-        تصاویر مجسم و موازی شامل قائم، مایل (ابلیک) که قائم شامل ایزومتریک و دیمتریک.

-        تصاویر مجسم مرکزی (پرسپکتیو)

ایزومتریک:

رسم ایزومتریک براساس اصول سه محورOx,Oy.Oz   میباشد. در این حالت دو محور Ox.Oy با خط افق زاویه 30 درجه و محور Oz عمود بر خط افق در نقطه O رسم میگردد. اندازه این نوع تصاویر تصویر مجسم با مقیاس 1:1 میباشد.

لازم به توضیح است که طول هر خط در تصاویر ایزومتریک بر روی سه محور به اندازه 82/0 طول واقعی میباشد.در واقع ترسیم اضلاع تحت قاعده ایزومتریک به اندازه 18% از اندازه اصلی بزرگتر رسم میشوند و آن بدلیل سهولت در امر نقشه کشی میباشد.

دیمتریک:

ترسیم دیمتریک نیز بر اساس رسم سه محور کمکیOz,Oy,Ox بوده ، معمولاً محور Oy تحت زاویه حقیقی 25ً و 41 درجه قابل ترسیم است که با تقریب اضافی اندازه آن بر 42 درجه انتخاب میگردد. محور Ox تحت زاویه 7 درجه واقع شده به اندازه طول هر خط بر روی محور Ox,Oz  برابر با 94/0  طول حقیقی و اندازه خط روی محور Oy به انداز 47% طول واقعی میباشد.بر روی محور Oy به اندازه 2/1 طول حقیقی و دو اندازه دیگر و برابر طول حقیقی ترسی میگردد که به اندازه 6% از اندازه واقعی بزرگتر است.

رسم زاویه های 7 درجه و 42 درجه در تصویر دیمتریک:

اول خطی را رسم کرده و آنرا به 7 قسمت مساوی تقسیم، اولین قسمت را امتداد میدهیم به طرف محور x و زاویه بوجود آمده از این امتداد تقریباً 7 درجه میباشد. و در آن سمت هفتمین قسمت از خط تقسیم شده برابر 42 درجه میباشد. (البته این زاویه ها به صورت تناسبی بوده)

نحوه ترسیم دایره در پرسپکتیو

در مرحله اول دایره را در یک مربع محیط میکنیم و در مرحله بعد مربع را رسم کرده و بعد از رسم مربع دو عمود اخراج میکنیم از چهار گوشه مربع و همچنین از تلاقی این عمود ها دو نقطه بوجود می آید که با مرکزیت هریک از این دونقطه شعاعی رسم میگردد که با رسم این دو نیم دایره یک بیضی بوجود میآید که (دایره در پرسپکتیو تبدیل به بیضی میشود).

مایل (ابلیک):

که شامل کاوالیر ، جنرال، کابینت، پلان ابلیک، نما ابلیک که هریک از اینها را با رسم شکل نشان میدهیم.

1-  کاوالیر: تمام اندازه ها حقیقی .

2-    جنرال: هر سه ضلع اندازه 3/2 یا 4/3 کوچکتر میشود.

              
کابینت: تمام اندازه ها نصف میشود.

3-  پلان ابلیک: اندازه ها حقیقی که به دوصورت دو زاویه 45 درجه و دیگری بصورت یک زاویه 30درجه و یک زاویه 60 درجه میباشد.

4-  نما ابلیک: خط Y 2/1 اندازه حقیقی.

چند اصطلاح:

Station Point = SP                نقطه دید

E  =(eye)                               چشم

Graund line = G L               خط زمین

Pletute Plane = PP               صفحه مجازی

Horizoh line = HL                خط افق

خط افق= خطی که آسمان را به زمین می دوزد.

          نکته: اگر صفحه تصویر بین شکل و ناظر باشد هر چه به ناظر نزدکتر شود تصویر کوچکتر و اگر این صفحه پشت ناظر قرارگیرد تصویر بزرگتر میگردد.
برای ترسیم یک پرسپکتیو:

1-    صفحه تصویر و خط افق و خط زمین را ترسیم میکنیم.

نکته: فاصله خط زمین و خط افق همان ارتفاع ناظر میباشد. H

2-  اکنون نقطه مرکز دید را (E) در جایی نزدیک به صفحه تصویر ترسیم مینمائیم. با در نظر گرفتن این موضوع که هرچه نقطه دید به تصویر نزدیکتر باشد پرسپکتیو بزرگتر میشود و بلعکس.

3-  با توجه به زوایای دید مناسب برای دیدن یک شی زاویه های 60 و 30 درجه از نقطه دید ترسیم کرده تا صفحه تصویر را قطع کند از این نقطه عمودی بر خط افق رسم میکنیم تا خط افق را در نقاط VP1,VP2 قطع کند.

4-  سپس برای بدست آوردن ارتفاع یکی از اضلاع موازی مخروط را (که ضلع موازی مخروط 30درجه پیشنهاد میشود) را امتداد داده تا صفحه تصویر را در نقطه H قطع کند. نقطه H نیم خطی بر صفحه تصویر رسم میکند که این نیم خط را محل تقاطع نیم خط H, HB` با خط زمین (GL) نقطه صفر ما محسوب میگردد که این نقطه راO نامگذاری میکنیم  از نقطه O به میزان ارتفاع شکل جدا کرده و آن را H محسوب میکنیم.

اکنون برای بدست آوردن پرسپکتیو چهار ضلعی A,B,C,D به ترتیب زیر عمل میکنیم.

از نقطه E  (نقطه مرکز دید) به هریک از رئوس A,B,C,D وصل کرد و امتداد داده  تا صفحه تصویر را در نقطه A1,B1,C1,D1 قطع کنید. از هریک از این نقاط عمودی بر صفحه  تصویر رسم میکنیم و آنها را به ترتیب A0,B0,C0,D0 مینامیم، با در نظر گرفتن اینکه نزدیک رأس به ما نقطه A میباشد از Vp1 به نقطه Oوصل کرده تا خطوط A0, B0 را در نقاط A`,B` قطع نمائیم خط A`B` پرسپکتیو AB میباشد سپس از A` به Vp2 وصل کرده تا خط D0 را در نقطه D` قطع نماید از نقطه D` به Vp1وصل نمایم تا خط CO را در نقطه C` قطع نماید اکنون میتوانیم با وصل کردن نقاط B`,C` به یکدیگر چهارضلعی A`,B`,C`,D` را بدست آوریم.

 برای رسم ارتفاع این حجم

از Vp1 به H وصل مینمائیم وآن را امتداد می دهیم تا A0 , B0در نقاطA`B`قطع نماید ادامه ترسیم همچون مرحله پیش میباشد.

1-   پس از پاک نمودن خطوط اضافه ونیز خطوط ندید(برای نشان دادن خط ندید هم میتوان از خط چین استفاده نمود)هال پس از پاک کردن خطوط ندید مکعب A`,B`,C`,D` - A",B",C",D"نمایان میشود.

2-   توصیه>مخروط دید را 30و60درجه ترسیم کنید.
ترسیم پرسپکتیو به گونه ای که به جای سقف کف دیده شود:

3-   همانند تمرین قبل این کار را نجام می دهیم تا جایی که ارتفاع را بدست می آوریم وبه جای اینکه از روی خط اچ ال جدا کرده و به بالا می بریم هال ادامه مراحل همانند تمرین قبل است.

پرسپکتیو1نقطه ای:

همانند قبل خطوط زمین و افق وصفحه تصویر را رسم میکنیم ولی خروط دید را 45درجه رسم میکنیم ونقطه گریز را عمودی رسم می کنیم از نقطه دید ناظر خط HL را قطع کند(Vp)بعد برای بدست آوردن ارتفاع ضلع بالایی را امتداد می دهیم تا روی خط زمین مستطیلی درست شود بعد از نقطهE  مانند حالت قبلی به نقاط مستطیلی وصل کرده و عمودی اخراج می کنیم سپس از نقطه Vp به A1 وبعد به سمت B1 وصل می کنیم به طوری که ارتفاع را درصفحه (روی خط زمین قطع کند)

سپس از نقطهVpدوباره بهA1,B1وصل می کنیم این بار از روی ارتفاع وصل می کنیم.

پرسپکتیو یک نقطه ای(شیوه دوم)

طریقه ترسیم دایره در پرسپکتیو30و60درجه:

همانند گذشته بعد از ترسیم مخروط دید وقرا دادن دایره در آن دایره را در مربعی محاط کرده به طوری که دایره بر روی وسط هر ضلع مربع با مربع نقطه تقاطعی ایجاد کند

هال از نقطه دید به هر یک از این نقطه تقاطع خطی رسم کرده و امتداد می دهیم تا به خط زمین برسد.هال از امتداد این 4خط به صورت قائم چهار گوشه دایره به دست می آید که همانند قبل که گفته شد دایره در پرسپکتیو به صورت بیضی نشان داده می شود.

نکته:برای ترسیم دایره بهتر است که دایره دورتر از نقطه دید باشد تا دایره پرسپکتیو جالب تری به تصویر کشیده شود.

طریقه ترسیم گنبد در پرسپکتیو30و60درجه:

همانند ترسیم دایره است فقط با فرق اینکه به این دایره نیز ارتفاعی داده می شود.

طریقه کشیدن پنجره در پرسپکتیو 30 و 60 درجه:

برای این کار همانند گذشته مخروط دید را رسم کرده، حال پلان را در آن قرار میدهیم که خطی از پلان موازی با 30 درجه و خطی دیگر موازی با 60 درجه همانند قبل خطوطی را از نقطه دید به تمام گوشه های اضلاع رسم کرده تا خط تصویر امتداد میدهیم حال از اینها عمودهای اخراج میکنیم مانند تمرین گذشته. از پنجره ای در پلان بود خطوط را اخراج کردیم و با امتداد این خطوط و جدا کردن ارتفاع از زمین که ارتفاع پنجره از زمین محسوب میشود و با کم کردن ارتفاعی از سقف کف و سقف پنجره بدست میآید حال پنجره را در پرسپکتیو مشاهده میکنید البته با دیدن ضخامت دیوار این پنجره یا این شکل به صورت جزابتری مشاهده میشود.

طریقه کشیدن قوس در پرسپکتیو 30 و 60 درجه:

برای این کار همانند گذشته مخروط دید را رسم کرده، حال پلان را در آن قرار میدهیم که خطی از پلان موازی با 30 درجه و خطی دیگر موازی با 60 درجه همانند قبل خطوطی را از نقطه دید به تمام گوشه های اضلاع رسم کرده تا خط تصویر امتداد میدهیم حال از اینها عمودهای اخراج میکنیم مانند تمرین گذشته. که فقط برروی قوسی که در پلان مشاهده میشود نقطه ای مگذاریم و آنرا هم امتداد میدهیم که این نقطه در پرسپکتیو همان نقطه اوج قوس میباشد این کار همانند کشیدن پنجره است که ارتفاع آن تا سطح زمین و ارتفاع آن تا سقف را جدا میکنیم و از گوشه ها به نقطه اوج قوس وصل میکنیم بصورت نیم دایره حال قوس ما کامل است.